معرفی کالکشن سیمرغ به مناسبت روز بزرگداشت عطار

مقدمه

در تقویم شمسی ۲۵ فروردین روز بزرگداشت عطار نیشابوری نام‌گذاری شده است و این روز به‌عنوان یادبودی از زندگی و آثار او در ایران و سایر کشورهای اسلامی جشن گرفته می‌شود. آثار خانه خلاقیت طاقه چیان با رویکرد هر اثر قصه‌ای دارد، همواره در تلاش بوده به بازتولید و بیان امروزی از مفاهیم غنی ادبیات کهن ایرانی بپردازد و بستری را فراهم سازد تا علاقه‌مندان به آثار هنری چه در ایران چه آن‌سوی مرزها بیشتر به ارزشمندی ادبیان فارسی پی برده و ارتباط اثربخش‌تری را با آن برقرار سازند. برند طاقه چیان در کالکشن سیمرغ خود به دنبال تعریف قصه و حکایتی جدید این بار از عطار نیشابوری رفته است؛ بنابراین به مناسبت بزرگداشت عطار قرار است در این مقاله به معرفی کالکشن سیمرغ برند طاقه چیان و ارتباط و نحوة الهام از منطق‌الطیر عطار بپردازیم.

زندگی نامه عطار

عطار نیشابوری یکی از بزرگان عرفان و شاعر ایرانی بود که در قرن هفتم هجری در شهر نیشابور واقع در خراسان رضوی زاده شد. کودکی عطار با رخداد تلخ حمله غزها به خراسان و نیشابور همراه شد. او از همان سال های ابتدایی زندگی‌اش شاهد شکنجه‌ها، ویرانی‌ها، مرگ و خونریزی و وحشت در اطراف خود بود. دورانی تلخ و دردناک در تاریخ نیشابور که دیار علم و حکمت بود. اما همان گونه که نیشابور سرپا ماند و جایگاه خود را حفظ کرد عطار نیز از آن دوران گذر کرد. در سنین جوانی به عراق سفر کرد و در بغداد و کربلا تحصیلات خود را ادامه داد و سپس به نیشابور بازگشت. پدر عطار به داروفروشی یا همان عطاری مشغول بود و گاهی نیز طبابت می‌کرد. او داروسازی و داروشناسی را از پدرش آموخت و با علوم مختلفی مانند قرآن، حدیث، فقه، تفسیر، طب، نجوم و کلام آشنایی داشت و نزد پدرش به شغل عطاری مشغول بود.

در حکایتی شروع ماجرای عرفانی و انقلاب درونی عطار چنین عنوان شده است. روزی عطار در دکان خود مشغول معامله و کار خود بود که درویشی به دکان عطاری  او می‌رود و طلب کمک می‌کند؛ اما او به درویش کمکی نمی‌کند. درویش به او می‌گوید: ای خواجه تو چگونه می‌خواهی از دنیا بروی وقتی هیچ از مالت نمی‌بخشی؟ عطارمی گوید: همان گونه که تو از دنیا می‌روی. درویش می‌گوید: آیا تو می‌توانی؛ مانند من بمیری؟ عطار می‌گوید: بله، درویش کاسه چوبی خود را زیر سر می‌گذارد و با گفتن کلمه الله از دنیا می‌رود. عطار با دیدن مرگ درویش به شدت متحیر شده و از کسب‌وکار خود دست کشیده و تصمیم گرفت که زندگی‌اش را تغییر دهد و راه عرفان و تزکیه را پیش بگیرد.

آثار عطار شامل دیوان شعر، منطق‌الطیر، مجموعه‌ای از قصه‌های عرفانی، ترجمه‌هایی از آثار عربی به فارسی و نامه‌هایی به دوستان و عارفان مشهور او می‌شود. منطق‌الطیر یا مقامات‌الطیور منظومه‌ای است از عطار نیشابوری که به زبان فارسی و در قالب مثنوی سروده شده‌ است. یکی از ویژگی‌های خاص “منطق‌الطیر” این است که این کتاب به شکل یک مجموعه قصه‌های عارفانه نوشته شده است. این قصه‌ها به شکل نمادین به جستجوی خدا و کمالات او اشاره دارند و باتوجه‌به مفاهیم دینی و عرفانی به بیان مسائل پرداخته‌اند. همچنین، در منطق‌الطیر از تصاویر و نمادها برای بیان مفاهیم و ایده‌های پیچیده استفاده شده است. مثلاً، سیمرغ به‌عنوان نمادی برای پروردگار استفاده شده و پرندگان به‌عنوان نمادی برای انسان‌ها برای نشان‌دادن جستجوی انسان برای رسیدن به خدا مورداستفاده قرار گرفته‌اند. از دیگر ویژگی‌های خاص “منطق‌الطیر” می‌توان به استفاده از زبان ساده و روان، بیان مفاهیم پیچیده و تأکید بر اهمیت همدلی و همکاری بین انسان‌ها اشاره کرد. همچنین، این کتاب به دلیل طرح مسائل فلسفی، تربیتی و دینی، به‌عنوان یکی از اثرات برجسته ادبیات فارسی و عرفانی شناخته می‌شود.

منطق الطیر عطار

داستان منطق‌الطیر به سفر تعداد زیادی از پرندگان مختلف و جستجوی آن‌ها برای پیداکردن شاهشان سیمرغ یعنی نماد اخلاص و عشق الهی می‌پردازد. روزی گروهی از پرندگان می‌اندیشند که هر ملتی به یک شهریار نیازمند است. کسی که بتواند مردم را هدایت و راهی را به آن‌ها نشان دهد که به عشق و حقیقت و رستگاری ختم شود. پس پرندگان با ریاست هدهد دانا جلسه‌ای تشکیل داده و گفتند که هیچ اقلیمی بدون پادشاه نیست پس چرا ما مرغان و پرندگان باید بدون پادشاه باشیم؟ هدهد که در جستجوی روزگار وصل است و در این مجمعی که مرغان جهان تشکیل داده‌اند حضور دارد اعلام می‌کند که شاه از قبل انتخاب شده و سیمرغ نام دارد و برای ملاقات او باید از هفت‌وادی (هفت شهر عشق) عبور کرد. او در ادامه به ریاضت‌ها و سیر و سفرهایی که داشته اشاره می‌کند و از پرندگان درخواست می‌کند تا او را در این سفر همراهی کنند. بدین ترتیب داستان سفر پرندگان آغاز می‌شود. در این قصه هر پرنده به نوبه خود یک ویژگی خاص را نمایندگی می‌کند و به جستجوی سیمرغ پرداخته و در طول راهیابی به تجربیاتی عمیق دست می‌یابد. در هر مرحله گروهی از پرندگان به بهانه‌های گوناگون ناامیدشده و از راه باز می‌مانند، تا این‌كه در نهایت و پس از عبور از هفت مرحله، از آن گروه انبوه پرندگان تنها «سی مرغ» باقی می‌مانند و با نگریستن در آینه حق در می‌یابند كه سیمرغ در وجود خود آن‌هاست. در واقع پرندگان به دنبال پادشاهی مثل و از جنس خود بودند، یک پرنده‌ای که بتواند آن‌ها را هدایت کند؛ اما هدهد آن‌ها را متوجه کرد که ما باید برای رهایی از خودبینی و خودستایی به جانان برسیم و جان به جانان تقدیم کنیم تا از بد و نیک روزگار رها شویم. بنا به گفته هدهد اگر خود را در او فانی کنید در او باقی خواهید ماند، چنانچه سایه در نور خورشید ناپدید می‌شود و زمانی که خود را یافتید، معمای وجود من و تو حل خواهد شد.این قصه از نظر محتوا، پیام و فلسفه عمیقی را به همراه دارد و بیشتر به‌عنوان یک راهنمای روحانی و روان‌شناسی برای رسیدن به‌روشنی دینی و روحانی برشمرده می شود. در این قصه عطار به انتقاد از عقیده و عملکرد برخی مردم و بر روی اهمیت آگاهی روحانی و ارتباط با خدا تاکید می کند.

کالکشن سیمرغ خانه خلاقیت طاقه چیان